Gruźlica jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterię – prątek gruźlicy. Źródłem zakażenia jest najczęściej chory na gruźlicę – prątkujący. Osoba chora na gruźlicę podczas kaszlu, kichania, odkrztuszania / odpluwania / głośnego śmiechu, mówienia, wydala prątki wraz z kropelkami śluzu. Zakażenie drogą powietrzną, zwane także zakażeniem inhalacyjnym (kropelkowym) jest najczęstszym sposobem zakażenia.
Gruźlica klasyfikowana jest jako choroba społeczna, a więc związana z warunkami bytowania: życia (mieszkanie, odżywienie), pracy i wypoczynku. Przyczyną rozwoju choroby u zakażonego, jest osłabienie sił obronnych organizmu. Najczęstszymi czynnikami zewnętrznymi osłabiającymi organizm ludzki są: niedożywienie oraz złe warunki mieszkaniowe.
Do czynników wewnętrznych sprzyjających zachorowaniu na gruźlicę należą:
- zakażenie HIV,
- cukrzyca,
- choroby nowotworowe,
- choroby krwi,
- schyłkowa niewydolność nerek,
- leczenie immunosupresyjne, np. w stanach po transplantacji,
- pylica płuc,
- leczenie sterydami przez okres dłuższy niż 3 tygodnie w dawce powyżej 15 mg/dobę,
- szybka utrata masy ciała.
Kryteria kwalifikacji do udzielania świadczeń gwarantowanych w ramach profilaktyki gruźlicy:
1. Osoby dorosłe, które dokonały wyboru pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, nieposiadające w dotychczasowym wywiadzie rozpoznanej gruźlicy, w tym:
- osoby, które miały bezpośredni kontakt z osobami z już rozpoznaną gruźlicą,
- lub
- osoby, u których stwierdza się przynajmniej jedną z następujących okoliczności:
- długotrwałe bezrobocie
- niepełnosprawność
- długotrwałą chorobę
- uzależnienie od substancji psychoaktywnych
- bezdomność
2. Pisemne oświadczenie świadczeniobiorcy, z którego wynika, że w okresie ostatnich 24 miesięcy nie podlegał on badaniu ankietowemu pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej w ramach profilaktyki gruźlicy (także u innych świadczeniodawców).
Wymagane procedury medyczne:
- przeprowadzenie wywiadu w kierunku gruźlicy wraz z wypełnieniem ankiety.
- przeprowadzenie edukacji zdrowotnej świadczeniobiorcy
- w przypadku pacjentów z grupy największego ryzyka zachorowania – przekazanie przez pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej pisemnej informacji lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej, wybranemu przez świadczeniobiorcę, o wynikach przeprowadzonej ankiety oraz wskazanie świadczeniobiorcy trybu dalszego postępowania, w tym poinformowanie świadczeniobiorcy o konieczności zgłoszenia się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej celem dalszej oceny stanu zdrowia.
Świadczenia w ramach programu udzielane są bez skierowania!
Warto zwrócić uwagę, że wzrastająca (w niektórych województwach) liczba zachorowań na gruźlicę, wymaga działań w zakresie ograniczenia rozprzestrzeniania się tej choroby. Wczesne wykrycie choroby i natychmiastowe, prawidłowo poprowadzone leczenie chorego sprawia, że już po miesiącu pacjent przestaje być zaraźliwy dla otoczenia.
